Praca na czarno - jakie są konsekwencje?

"Praca na czarno" to potoczne określenie, którym nazywa się pracę bez umowy. Zjawisko to było niegdyś bardzo popularne - szczególnie w latach 90. XX wieku. Obecnie takie sytuacje zdarzają się rzadziej, co nie oznacza, że w ogóle do nich nie dochodzi. Jakie konsekwencje mogą spotkać zarówno pracodawcę, jak i pracownika, jeśli Państwowa Inspekcja Pracy wykryje taki proceder? 

Praca na czarno - czym jest? 

Najczęściej miała miejsce w latach 90. XX wieku i na początku lat dwutysięcznych. Obecnie słychać o tym rzadziej, co nie oznacza, że takie rozwiązania nie są stosowane. Praca na czarno to sytuacja, kiedy pracownik wykonuje określoną pracę, ale nie ma umowy. W tym przypadku to świadoma decyzja obu stron. O pracy na czarno mówimy również wtedy, kiedy umowa występuje, ale jest zawarta pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, ale nie jest zgłoszona do ubezpieczeń ZUS. Na ogół pracownik tego nie wie i orientuje się dopiero w momencie np. chęci skorzystania z opieki zdrowotnej. 

Jakie są konsekwencje? 

Jeśli PIP podczas kontroli wykryje, że w pracy znajduje się ktoś, kto pracuje na czarno, może nałożyć na pracodawcę mandat i powiadamia o takiej sytuacji ZUS i urząd kontroli skarbowej. Pracodawca może więc zostać ukarany kilkakrotnie. Od PIP może dostać 2000 zł kary (jeśli to pierwszorazowy przypadek, 5000 zł w wypadku, gdyby się to powtórzyło). Od śadu pracy od 1000 do 5000 zł, od ZUS-u około 5000 zł za nieopłacenie składek, a od urzędu skarbowego 720 stawek dziennych lub pozbawienie wolności do lat 3. 

Jeśli to pracownik złożył zawiadomienie do PIP-u - sprawa może zostać skierowana do sądu pracy w celu ustalenia istnienia stosunku pracy. Na podstawie takiego orzeczenia pracownik może domagać się odsetek za zaległe składki i zaliczki na podatek dochodowy. 

Praca na czarno może powodować, że również pracownik zostanie ukarany. Zazwyczaj jest to kara grzywny w wysokości ok. 500 zł. Praca na czarno jest również dla niego niekorzystna - nie ma składek, nie ma więc dostępu do publicznej opieki zdrowotnej, nie mamy gwarancji otrzymania wynagrodzenia, praca na czarno nie wlicza się w staż pracy, a to powoduje np. brak emerytury. Nie ma również takich praw, jak inni pracownicy - np. prawa do urlopu. 

Praca na czarno ma również konsekwencje dla gospodarki. Cierpi na tym bowiem system podatkowy państwa. 

Czytaj również

Pierwsza praca - wszystko, co musisz wiedzieć

Pierwsza praca to dla wielu (jeśli nie dla wszystkich) osób spore przeżycie. Pierwsze zatrudnienie to sprawa stresująca, więc czasami zapominamy o absolutnych podstawach. Dlatego stworzyliśmy krótki poradnik o tym, co warto wiedzieć, kiedy idzie się pierwszy raz do pracy. Jakie są rodz...

Cały artykuł

Jak liczymy okres wypowiedzenia?

Nadchodzi taki moment w życiu każdego człowieka, że postanawia zmienić pracę. Czasami z powodu lepszego dojazdu, niekiedy z powodu lepszych warunków finansowych... I wie, że musi zanieść papier z wypowiedzeniem do swojego pracodawcy. Nie wszyscy jednak wiedzą, że wypowiedzenie nie działa od j...

Cały artykuł

Remanent - wszystko, co musisz o nim wiedzieć!

Remanent to jeden z podstawowych obowiązków, jakie ciążą na przedsiębiorcach. Ma to na celu wewnętrzną kontrolę realnej wartości stanu magazynowego firmy. Uzyskane w tensposób dane konfrontuje się z dokumentami, które potwierdzają ich ilość. Jak dokładnie przeprowadzić remanent...

Cały artykuł

Niewykorzystany urlop - co z nim zrobić?

Jeśli ktoś jest zatrudniony na umowę o pracę - jednym z jego podstawowych praw jest prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. W zależności od stażu pracy jest to 20 lub 26 dni. Niektórzy wykorzystują cały i mówią, że mają go za mało. Inni z kolei mają problem, aby wykorzystać go w całoś...

Cały artykuł

Czym jest promesa zatrudnienia?

Promesa zatrudnienia to istotny dokument - zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. To umowa cywilnoprawna, która stanowi pewnego rodzaju zabezpieczenie zarówno dla jednej, jak i dla drugiej ze stron. W ten sposób pracodawca zapewnia pracownika, że praca będzie na niego...

Cały artykuł

Wynagrodzenie minimalne w 2021 roku

Przyszedł rok 2021, a wraz z nim - zmiany w wynagrodzeniu minimalnym. Kodeks pracy gwarantuje wszystkim osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę płacę minimalną. Oznacza to tyle, że pracownik zatrudniony na pełnye tat nie moze zarabiać mniej, niż wskazują na to przepisy. Ile więc wynosi wynagr...

Cały artykuł

Poleć naszą stronę