Zastrzeganie numeru PESEL. Przed czym nas chroni?
Autor: Piotr Ciszewski - data dodania: 17.04.2024 - data edycji: 17.04.2024
Kradzież tożsamości nie jest mitem. Zdarza się coraz częściej i jest to naprawdę poważne zagrożenie. Obawa przed utratą danych jest realna i tym większa, im więcej korzystamy z Internetu. A wielu Polaków korzysta z Internetu niemalże codziennie i do wszystkiego – do zakupów, załatwiania spraw urzędowych, do komunikacji, a nawet do zakładania nowych kont w banku czy brania pożyczek. Pojawiła się niedawno furtka, ażeby mocniej zabezpieczyć się w Internecie. Jest to zastrzeżenie numeru PESEL. Na czym to polega?
Czym jest numer PESEL?
Baza PESEL (Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności) to nie tylko sam numer, ale to przede wszystkim zbiór różnych danych, do których zalicza się imię, nazwisko, nazwisko rodowe, płeć czy data urodzenia. To wszystkie niezbędne dane, których potrzeba np. do zaciągnięcia pożyczki w banku. Jeśli ktoś poznaje nasz numer PESEL, jest niemalże bez problemu wziąć na nas pieniądze w wielu podmiotach bankowych. Szacuje się, że tylko w III kwartale 2023 roku próbowano niemalże 3000 razy wyłudzić kredyt. Dlatego właśnie pojawiła się opcja, aby ustrzec się przed takimi sytuacjami – za pomocą zastrzeżenia numeru PESEL. Tym bardziej że dotychczas to osoba, na którą wzięto kredyt, musiała odpowiadać za nieodpowiednie rozporządzanie swoimi danymi i prawo nie stało po ich stronie. Wymagało spłacania kredytu, aż do wyjaśnienia sytuacji. A w wielu przypadkach udowodnienie tego, że to nie właściciel danych wziął kredyt, było praktycznie niemożliwe. Teraz, po zastrzeżeniu numeru PESEL, to podmiot udzielający pożyczkę, musi udowodnić, że prawidłowo zastrzegł dane i dopełnił wszelkich formalności.
Czym jest zastrzeżenie numeru PESEL?
Zastrzeżenie numeru PESEL to usługa, która weszła w życie niedawno. Swobodnie pozwoli zarządzać tym, kiedy i gdzie udostępniamy swój PESEL. Dlatego nawet banki nie będą mogły wykorzystywać numeru PESEL bez naszej jasnej zgody. Od 1 czerwca 2024 roku wszystkie banki będą zobowiązane do tego, aby sprawdzać status numeru PESEL swoich klientów. To zastosowanie wyższego rodzaju bezpieczeństwa, ale jednocześnie może być utrudnieniem w przypadku chęci wzięcia czegoś na raty, kredytu lub podczas duplikatu karty SIM. Niektóre sprawy notarialne również mogą być utrudnione. Natomiast warto zrobić sobie rachunek – czy zastrzeżenie numeru PESEL jest dla nas korzystniejsze czy obawiamy się trudności np. z uzyskaniem kredytu. Zastrzeżenie numeru PESEL zabezpieczy nas przed tym, aby ktoś bez naszej wiedzy go wykorzystał. A zastrzeżenie zawsze można cofnąć.
Przypominamy również o tym, że po zastrzeżeniu numeru PESEL nadal można z niego korzystać – nadal możliwe będzie wzięcie leków na receptę, załatwienie spraw urzędowych czy skorzystanie z pomocy lekarza.
Gdzie można zastrzec numer PESEL?
Zastrzeżenie numeru PESEL jest w zasadzie niezwykle proste i można to zrobić zarówno tradycyjnie – w urzędzie, jak i przez serwis gov.pl oraz aplikację mObywatel 2.0. Najprostsze okazuje się skorzystanie z aplikacji mObywatela, bo wymaga od nas praktycznie… minimum wysiłku. Cztery proste kroki do zastrzeżenia numeru PESEL to:
1. Zalogowanie się do aplikacji
2. Wyszukanie opcji „Zastrzeż PESEL”
3. Przełączenie przycisku, który służy do zastrzegania
4. Potwierdzenie tego, że chce się zastrzec numer PESEL
Jeśli jednak nie korzystacie z aplikacji – możecie dowiedzieć się w swoim urzędzie, co jest potrzebne do tego, żeby zrobić to w formie tradycyjnej. Na stronie gov.pl również można znaleźć instrukcję krok po kroku. Jak więc widać – można to zrobić bez wychodzenia z domu. Nic prostszego.
Jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?
W każdej chwili możliwe jest cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL. Można to zrobić na dwa sposoby i oba są dosyć proste. Może zostać to wykonane w sposób bezterminowy (zrezygnowanie z usługi aż do czasu ponownego zastrzeżenia) lub w sposób czasowy. Jak to dokładnie wygląda?
1. Bezterminowe cofnięcie zastrzeżenia – oznacza to, że nasz numer PESEL nie będzie ponownie chroniony, aż do momentu ponownego zastrzeżenia
2. Czasowe cofnięcie zastrzeżenia – w tej opcji aplikacja poprosi nas o to, abyśmy wyznaczyli dzień oraz godzinę, kiedy ponownie zostanie zastrzeżony numer PESEL i zrobi to automatycznie, bez konieczności naszej ingerencji i konieczności pamiętania o ponownym zastrzeżeniu.
Jeśli wiemy, że będziemy wnioskować o wzięcie kredytu lub wybieramy się do sklepu, aby dokonać zakupu ratalnego – to trzeba po prostu wyłączyć zastrzeganie numeru PESEL.
Ile osób dotychczas zastrzegło numeru PESEL?
Według danych z końca 2023 roku, czyli zaledwie po miesiącu od momentu udostępnienia tej możliwości, Ministerstwo Cyfryzacji wskazało, że prawie milion Polaków zdecydowało się na zastrzeżenie numeru PESEL. Biuro Komunikacji Ministerstwa Cyfryzacji, w rozmowie z portalem money.pl, przekazało, że na dzień 29 grudnia 2023 roku, na zastrzeżenie numeru zdecydowało się 999 800 konsumentów. A ta liczba cały czas rośnie. Według innych danych – od 17 listopada 2023 roku, kiedy wprowadzono to rozwiązanie, aż do 7 stycznia 2024 roku na zastrzeżenie numeru PESEL zdecydowało się ponad 1,2 miliona osób.
Na razie zastrzeżony numer PESEL przed niczym nie chroni
Póki co zastrzeżenie numeru PESEL… nie chroni nas przed niczym. Przepisy przewidują bowiem, że obowiązek sprawdzenia, czy PESEL jest, czy nie jest zastrzeżony, rozpocznie się od 1 czerwca 2024 roku. Póki co żaden bank, żadna instytucja, nie ma technicznego rozwiązania, które pozwoli na przeprowadzenie takiej weryfikacji. Będą musieli znaleźć takowe rozwiązania właśnie do 1 czerwca 2024 roku, kiedy zacznie obowiązywać konieczność sprawdzania, czy dana osoba ma zastrzeżony numer PESEL. Nadal warto podkreślić to, że weryfikacja zastrzeżenia, będzie musiała być wykonywana przez niektóre podmioty, bo również w ustawie znajduje się ograniczanie „niektórych skutków kradzieży tożsamości”. I chociaż nie jest to rozwiązanie idealne – z pewnością przybliża nas do względnego bezpieczeństwa, chociaż w kwestii brania kredytów przez osoby nieuprawnione.
Czytaj również
Sztuczna inteligencja. Co to jest? Plusy i minusy
Sztuczna inteligencja na przełomie ostatnich lat przeżyła ogromny rozwój, chociaż prace nad nią trwają od wielu lat. Najpopularniejszą odsłoną sztucznej inteligencji, z której coraz chętniej korzystają przedsiębiorcy jest ChatGPT. Przewiduje się, że do 2027 roku wartość rynku sztucznej...
Cały artykuł
Czym są kryptowanuty?
Kryptowaluty to nie jest nowy termin – funkcjonuje on już od wielu lat. Jednak mimo wszystko coraz mniej osób zdaje sobie sprawę z tego, że kryptowaluty mają swoją ciemną stronę. Szczególnie kiedy zabiera się za to ktoś, kto nie ma podstawowej wiedzy na ich temat i decyduje się i...
Cały artykuł
Jak zgłaszać podejrzane wiadomości? Informacje o CERT
Niebezpieczne wiadomości SMS to nagminna praktyka, którą wykorzystują hakerzy oraz cyberprzestępcy. Rzekome konieczności wpłacenia dodatkowych środków, aby nasza paczka mogła być do nas wysłana. Wstrzymane płatności, SMS-y z linkami do rzekomego uregulowania rachunku i tak dalej, i tak...
Cały artykuł
Best practice w Internecie. Jak zachować się w sieci?
Kiedyś próby kradzieży danych osobowych i pieniędzy z kont były… sporadyczne. Teraz zdarzają się co chwile. Przestępcy mają swoje sposoby na to, żeby wzbudzić nasze zaufanie, a później pozbawić nas ważnych dla nas informacji. Jak przed wszystkim, można się jednak bronić. Istniej...
Cały artykułPoleć naszą stronę
Lubisz naszą stronę i chciałbyś polecić ją Swoim znajomym. Polecaj nas na serwisach społecznościowych takich jak Facebook lub Twitter. Pomóż nam rozwijać wspólny projekt